در بر مام و باب خاضع باش

امرشان را ز جان متابع باش

محترم دار پیرمردان را

قول استاد و حکم سلطان را

به قوانین مملکت بگرای

با بزرگان مخالفت منمای

اصل های قدیم را مفکن

چون کهن یافتی قدح ، مشکن

عیب چیزی مکن به دم سری

بهتر از او بیار اگر مردی

گفتن عیب کس نسنجیده

می شود عادتی نکوهیده

عیب جویی چوگشت عادت تو

بسته گردد در سعادت تو

نیست کس در جهان لاف و گزاف

بدتر از مردمان منفی باف

کانچه بینند زشت می بینند

دوزخ اندر بهشت می بینند

گر ز قرآن سخن کنی برشان

خرده گیرند بر پیمبرشان

همه آکنده از خطا و خلاف

تهی از رحم و خالی از انصاف

همه از فضل و تقوی آواره

همه بی بندوبار و بیکاره

هرچه آید به دست می شکنند

لیک چیزی درست می نکنند

هرچه رابشنوند رد سازند

هرچه بدهی ز کف بیندازند

به قبا و کلاه بد گوبند

به گدا و به شاه بد گویند

هرچه را بنگرند بد شمرند

یکی ار بشنوند صد شمرند

پی اغوای چند کودن عام

داد آزادمرد را دشنام

خوار سازند هر عزیزی را

نپسندند هیچ چیزی را

ور نشانی فراز مسندشان

سازی اندر عمل مقیدشان

با همه ادعا به وقت عمل

اندر افتند همچوخر به وحل

بتر اینجاست کاین گروه دنی

روز راحت کنند بددهنی

لیک چون سختیئی پدید آید

ظلم و بدبختیئی پدید آید

دشمنی چیره بر وطن کردد

سبب بیم مرد و زن گردد

عدل و انصاف را نهد به کنار

درکفی تیغ و درکفی دینار

این فضولان ناکس هوچی

همچو گربه به سفره مو موچی

بس که آهسته می کشند نفس

مرده از زنده شان نداند کس

در بر ظالمان ز روی نیاز

همگی پوزش آورند و نماز

پیش ظالم چو نوکر شخصی

گرم خوش خدمتی وخوش رقصی

بر آزادمرد لیک درشت

تیغی از ناسزاگرفته به مشت

در رود روزترس باد همه

هرزه لایی رود ز یاد همه

باز چون ملک با قرار آید

عدل و قانون به روی کار آید

لب به قدح عباد بگشایند

دفتر انتقاد بگشایند

غافلند از شجاعت ادبی

وز میانه روی و حق طلبی

گاه چون گرک وگاه چون موشند

گاه جوشان و گاه خاموشند

وز شجاعت که در میانه بود

این مفالیک را کرانه بود

زآدمیت که هست حد وسط

غافلند، اینت خلقتی به غلط

گرکسی سست گشت چست شوند

ورکسی سخت گشت سست شوند

عیب از اینهاست کاین خرابه وطن

نشود عدل و داد را مسکن

نوبتی هرج ومرج وآشوبست

نوبتی ظلم وقهرسرکوبست

گفت دانشوری که هر کشور

یابد آن راکه باشدش درخور

آری ایران نکرده کار هنوز

نیز نگرفته اعتبار هنوز

مردم مرده ریگش از هر باب

کم و آب و گیا در آن کمیاب

بجز از هیرمند و خوزستان

طبرستان و دیلم و گرگان

همه کهسار و رودهای حقیر

واحه هایی درون پهن کویر

همه افتاده اند دور از هم

خلق کم ، علم کم ، عمارت کم

خلقش از فرط فقر و بدروزی

روز و شب گرم حیلت اندوزی

عیبجویی شدست کار همه

تیره گشتست روزگار همه

کرده دیو دروغ در دل ها

خانه ها، قصرها و منزل ها

ناپسندند خلق در پندار

بد به گفتار و زشت در کردار

بس که بدسیرتند و زشت اندیش

یار بیگانه اند و دشمن خویش

جیش چنگیز و لشگر تیمور

کشتن و غارت و تعدی و زور

ظلم ظلام و جبر جباران

دزدی عاملان و بنداران

عوض سیرت مسلمانی

خلق را داده خوی شیطانی

معنی عدل و داد رفت از یاد

صدق و مردانگی ز قدر افتاد

شد فتوت گزاف و افسانه

راستی دام و مردمی دانه

علم شد حصر بر کتابی چند

وان کتب مرجع دوابی چند

« علم های صحیح » شد فرعی اا

اصل شد چند حیلهٔ شرعی

مردمانی که قرب نهصد سال

باشد احوالشان بدین منوال

ظلم چنگیز دیده و تیمور

سال ها لال بوده و کر و کور

گه ز شیخ و امام حد خورده

گه ز یابوی شه لگد خورده

سگ ملعون شنیده از ملا

شده از ترس ، روز و شب دولا

راز دل را ز بیم رنج وگزند

باز ناگفته با زن و فرزند

کرده دایم تقیه در مذهب

پرده گسترده بر ذهاب و ذهب اا

برده شبرو به شب دکانش را

راهزن روز، کاروانش را

از کتب جز فسانه نادیده

به جز از روضه پند نشنیده

بیخبر از کتاب و از تفسیر

غیر غسل جنابت و تطهیر

جز به تدبیرهای مردانه

کی شود رادمرد و فرزانه

وای اگر باز هم جفا بیند

باز هم ظلم و ابتلا بیند

حاکمانی دد و دنی یابد

همه را گرم رهزنی یابد

عوض مفتیان و آخوندان

لشگری بیند از فکل بندان

همگی خوب چهر و بدکردار

قاضی و شحنه جهبذ و بندار

پای تا سر فضولی و لوسی

جملگی مفتخر به جاسوسی

آن به عدلیه خورده مالش را

برده این یک زر و عیالش را

ملتی کاین چنین اداره شود

خواهی اندر جهان چکاره شود؟

زین چنین قوم بویهٔ اصلاح

هست چون از مسا امید صباح

ویژه کاو را ز دین جدا سازند

پاک مأیوسش از خدا سازند

غیرت و دین ، شهامت و مردی

همه گردد بدل به بیدردی

چون که اخلاق ملتی شد پست

دیر یا زود می رود از دست

بارالها! تفضلی فرمای

دری از رحمتت به ما بگشای

مگذار این وطن ز دست شود

وین نژاد قدیم پست شود

کاین وطن مهد علم و عرفانست

جای پاکان و رادمردانست

دور ساز این اراذل و اوغاد

برکن از ملک بیخ جور و فساد